Federalizm i samorząd

Już sama nazwa Republika Federalna Niemiec wyraża federacyjną strukturę państwa.
Republika federalna składa się z 16 krajów związkowych. Kraje związkowe nie są prowincjami, lecz państwami z własną władzą państwową. Posiadają własne konstytucje krajowe, które muszą odpowiadać zasadom
republikańskiego,
demokratycznego i socjalnego
panstwa prawa w sensie Ustawy Zasadniczej.
POza tym
poszczególne kraje mają w dużej mierze wolną rękę przy tworzeniu własnych konstytucji. Zasada państwa federalnego należy do nienaruszalnych podstaw
konstytucyjnych. Obecne granice krajów nie są jednak nienaruszalne. Ustawa Zasadnicza przewiduje odpowiednie regulacje na wypadek ponownego podziału obszaru federacji.
System państwa federalnego ma długą tradycję
konstytucyjną, która przerwana została jedynie przez jednolite państwo narodowo-
socjalistyczne w latach 1939-1945.
Niemcy należą do klasycznych krajów o państwowości
federalistycznej. federalizm sprawdził się w praktyce: umożliwia lepsze
uwzgldnienie osobliwości i problemów, niż mogłaby to uczynić centralna władza państwowa.
Federacja utrzymuje własną
administrację w gruncie rzeczy tylko w służbie
dyplomatycznej,
pośrednictwie pracy, służbie celnej, straży granicznej oraz w wojsku.
Większość prac
administracyjnych kraje związkowe wykonują samodzielnie. Sądownictwo federalne ograniczone jest do Federalnego Trybunału
Konstytucyjnego i Sądów Najwyższych.
Właściwa siła krajów tkwi w
administracji oraz w
uczestnictwie - poprzez Bundesrat- w pracach
ustawodawczych federacji. W kompetencji krajów leży cała
administracja wewnętrzna. Jej aparat urzędniczy jest zarazem
odpowiedzialny za wykonanie większości ustaw i zarządzeń federacyjnych. Zadania
administracji krajowej dzielą się na trzy grupy: każda z nich wypełnia zadania leżące wyłącznie w gestii krajów związkowych ( np. szkoły, policja). Następnie realizuje prawo federacyjne jako zadanie własne i na własną
odpowiedzialność ( np. prawo budowlane, prawo gospodarcze, ochrona środowiska) i wreszcie wykonuje prawo federalne na zlecenie federacji ( np. budowa dróg federalnych, stypendia).
W procesie rozwoju Republiki Federalnej Niemiec doszło do powstania
rzeczywistości konstytucyjnej głównie z centralnym państwem
ustawodawczym oraz
głównie z federalnym
państwem administracyjnym.